Εξερευνώντας την παλιά αγορά της Φεζ

Φεζ: Μια πόλη λαβύρινθος

Η πόλη της Φεζ, η τρίτη μεγαλύτερη πόλη του Μαρόκου  ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα και αποτελεί στέγη για πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Η πόλη δεν έχει χάσει τον ξεχωριστό παραδοσιακό χαρακτήρα της  καθώς  μοιάζει  αναλλοίωτη στο χρόνο μιας και έχει ελάχιστα αλλάξει εδώ και αιώνες.

Η Μεδίνα ξεκινά πίσω από ένα ψηλό τείχος, μια εντυπωσιακή είσοδο  που οδηγεί σε δαιδαλώδη στενά, σε ένα πραγματικό λαβύρινθο από αμέτρητα σοκάκια, όπου εκατοντάδες έμποροι και βιοτέχνες πωλούν από ψάρια και μπαχαρικά μέχρι τεφροδόχους χαλκού, χαλιά και μουσικά όργανα.

Η Φεζ, όμως, φημίζεται κυρίως για τα δερμάτινα προϊόντα της .Το μεγαλύτερο μέρος τους προέρχεται από το παζάρι (σουκ). Το Souq (σουκ) αποτελεί το σπίτι τριών αρχαίων βυρσοδεψείων, το μεγαλύτερο και παλαιότερο  των οποίων είναι αυτό της  Chouara,  μετρώντας πλέον σχεδόν χίλια χρόνια ζωής.

Τα βυρσοδεψεία της Φες( Fez)  αποτελούνται από αμέτρητες λίθινες  «δεξαμενές»  γεμάτες με κάθε λογής χρώματα και διάφορα υγρά μείγματα που από ψηλά θυμίζουν περισσότερο παλέτα του Βαν Γκογκ, παρά χώρο επεξεργασίας δερμάτων.

Περιττό να πω ότι η δυσωδία είναι αφόρητη(λαϊκιστήν; ετοιμαστείτε για δυσάρεστες οσμές, κοινώς μπόχα). Για το λόγο αυτό, μάλιστα, οι ξεναγοί συνήθως είναι εφοδιασμένοι με φύλλα μέντας· ακόμη, οι έμποροι των καταστημάτων προσφέρουν πολλές φορές κλωναράκια φρέσκου δυόσμου στους πελάτες στην προσπάθεια τους να «κερδίσουν» χρόνο δείχνοντάς τους την πραμάτεια τους.

Για κακή μου τύχη, εκείνη την ημέρα το μενού δεν είχε να  προσφέρει ούτε φύλλα μέντας ούτε δυόσμο. Έτσι, προσπάθησα να πάρω κουράγιο από τους δεκάδες εργάτες που είναι κυριολεκτικά βουτηγμένοι μέχρι τη μέση μέσα σε ξύλινες σκάφες προσπαθώντας να μαλακώσουν τα δέρματα που τα εμποτίζουν με μπογιές προερχόμενες από πρoιόντα της φύσης.

Προσπάθησα,λοιπόν, να συνηθίσω (μάταια) τη μυρωδιά, να το ξεχάσω και να επικεντρωθώ στην τόσο διαφορετική και μοναδική θέα που μου πρόσφερε εκείνη η ταράτσα. Είναι μαγικό, πραγματικά, καθώς σε τοποθετεί σα θεατή σε θεωρείο να παρακολουθήσεις να διαδραματίζεται ολόκληρη η διαδικασία της επεξεργασίας δερμάτων μπροστά σου.Εδώ να σημειωθεί πως είναι ανοιχτά κάθε μέρα εκτός από Παρασκευή ( για θρησκευτικούς λόγους).

Το εκπληκτικό, όμως,  είναι πως όλη η διαδικασία επιτυγχάνεται με το χέρι, χωρίς την ανάγκη σύγχρονων μηχανημάτων μιας και έχει αλλάξει ελάχιστα από τους μεσαιωνικούς χρόνους, γεγονός που καθιστά αυτά τα βυρσοδεψεία απολύτως συναρπαστικά να επισκεφθείς.

Μπορεί να σου γκρίνιαξα λιγάκι για την δυσωδία αλλά αξίζει να το επισκεφθείς όχι μόνο γιατί από κοντά είναι πολύ πιο εντυπωσιακή και όμορφη η εικόνα δεκάδων δοχείων γεμάτα από ζωντανά χρώματα αλλά και για την ίδια την ποιότητα των δερμάτων καθώς και την τιμή τους!! Προσοχή όμως! Στάνταρ τιμές δεν υπάρχουν στο Μαρόκο, ακόμη και αν ο πωλητής σου ορκιστεί το αντίθετο! Όλα θέλουν παζάρεμα, όλοι και όλα! Το παζάρεμα είναι μέρος της κουλτούρας τους και αν είσαι αποφασισμένος να πάρεις το δερμάτινο τζάκετ που έβαλες στο μάτι σε μια καλή τιμή τότε ΠΑΖΑΡΕΨΕ σκληρά…!

Πώς, όμως, φτιάχνονται  τα δερμάτινα;

Στο βυρσοδεψείο Chouara, τα δέρματα βουτιούνται σε μεγάλα πέτρινα δοχεία, εμποτισμένα σε ένα μείγμα από ούρα αγελάδας, ασβέστη, ακαθαρσίες περιστεριών(όχι δε κάνω πλάκα),νερό και αλάτι. Αυτό το καυστικό μείγμα βοηθά ώστε να «σπάσει» το σκληρό δέρμα, να χαλαρώσει η περίσσεια λίπους και να αποβάλλει το τρίχωμα από πάνω τους. Τα δέρματα παραμένουν κάτω από τον ήλιο αφού έχουν εμποτιστεί και τοποθετηθεί  για δύο έως τρεις ημέρες.

Ύστερα οι βυρσοδεψείς αφού πρώτα αφαιρέσουν το τρίχωμα και το λίπος από τα δέρματα, είναι έτοιμα για να βουτηχτούν στα δοχεία. Πρώτα, τα βυθίζουν μέσα σε λεκάνες που εμπεριέχουν μίγμα νερού με ακαθαρσίες περιστεριών. Αυτό γιατί τα υπολείμματα των περιστεριών έχουν αμμωνία που συντελεί στο να «μαλακώσει» το δέρμα κάνοντάς το πιο εύπλαστο  ώστε να είναι ευκολότερο να απορροφήσει αργότερα τη χρωστική ουσία.

Στο επόμενο στάδιο της επεξεργασίας  δερμάτων, οι βυρσοδεψείς χρησιμοποιώντας τα γυμνά τους πόδια πατούν και σμιλεύουν τα δέρματα έως ότου γίνουν μαλακά.Έπειτα, τα δέρματα τοποθετούνται σε βαθείς λεκάνες  που περιέχουν φυτικές βαφές. Το κόκκινο χρώμα προέρχεται από την παπαρούνα, το καφέ από ξύλο κέδρου, το πράσινο χρώμα από μέντα και το κίτρινο από το γνωστό κυρίως σε όσους ασχολούνται με την μαγειρική, σαφράν. Άλλα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι το λάδι που προσδίδει λάμψη και γυαλάδα στα δερμάτινα.

Τέλος, αφού το δέρμα έχει «ποτίσει» από τη βαφή, το απλώνουν στον ήλιο για να στεγνώσει. Το τελικό προϊόν στη συνέχεια πωλείται σε άλλους τεχνίτες που φτιάχνουν τις διάσημες μαροκινές παντόφλες, γνωστές ως babouches, καθώς και πορτοφόλια, τσάντες, έπιπλα και άλλα δερμάτινα αξεσουάρ. Πολλά από τα προϊόντα αυτά  ταξιδεύουν ως τις ευρωπαϊκές αγορές.

Πώς θα απολαύσεις την θέα από ψηλά;

Οι καλύτερες εικόνες των βυρσοδεψείων προσφέρονται  από τις γύρω ταράτσες, όπου βρίσκονται τα καταστήματα δερμάτινων ειδών. Απλά επισκέψου ένα από τα καταστήματα και ζήτησέ τους μια μικρή ξενάγηση. Οι πωλητές είναι πραγματικά πολύ βοηθητικοί και πίστεψέ με θα σπεύσουν να σε  ξεναγήσουν στο χώρο.

Αν σκέφτεσαι να πας και θες οποιαδήποτε πληροφορία ή βοήθεια, μη το σκέφτεσαι, στείλε μου ό,τι θέλεις. Θα χαρώ να σε βοηθήσω. Αν πάλι έχεις πάει,  σχολιάσε ελεύθερα και δώσε και εσύ τις δικές σου προτάσεις και ιδέες στου επόμενους.

Υ.Γ. Αξίζει σίγουρα μια επίσκεψη στην αγορά της Φεζ! Μόνο μη ξεχάσεις φύλλα μέντας, αρωματάκια, κλωναράκια δυόσμου και το πειστικό σου ύφος που είναι άκρως απαραίτητο σε περίπτωση αγοράς.

---

Για περισσότερα σχετικά με τη Φεζ, τσέκαρε και αυτό το άρθρο.